Erfelijke haarkleur
Hebt u ooit al eens mensen bekeken in het park en kon u uw ogen niet afhouden van één bepaald gezin? Een vader met bruin haar, een moeder met zwart haar , een zoon met gemberkleurig haar en een blonde dochter. U vroeg zich toch ook af of die familie wel biologisch met elkaar verbonden was!
De kleur van ons haar is een ingewikkelde verbinding van genetische factoren, met verschillende genen van beide ouders die de exacte tint bepalen. Wetenschappers hebben ontdekt dat er tussen de 20 000 en 25 000 zijn in de 46 chromosomen van een individueel menselijk wezen.
In verband met erfelijkheidsleer en de complexe manier waarop we de producten van onze ouders zijn, is uitgebreid onderzoek verricht. Maar erfelijkheid op vlak van haarkleur werd nogal over het hoofd gezien. Een precies antwoord geven op de vraag waarom we exact deze haarkleur hebben en geen andere, is niet zo concreet als zeggen waarom sommige baby’s geboren zijn met het syndroom van Down of met mucoviscidose.
Er is echter wel iets van onderzoek gebeurd naar de genetica van haarkleur en er zijn enkele interessante wetenschappelijke theorieën die verklaren waarom het haar van de ene verwant zo licht als champagne is, terwijl dat van de andere verwant zo zwart als ebbenhout is.
Om het eenvoudig te stellen, wordt haar onderverdeeld in donker en licht. Donker haar is veruit de meest overheersende kleur en verklaart waarom bruin – in eindeloze schakeringen – de meest voorkomende haarkleur wereldwijd is en waarom blond en lichtere tinten heel wat minder vaak voorkomen. Dit zou ook kunnen verklaren waarom blond een begeerde haarkleur is en waarom mensen duizenden euro’s spenderen om nepblonde lokken te behouden.
Natuurlijk blond is erg in trek en in de wereld van de genetica is dit atypisch. Donker haar is afkomstig van een pigment dat eumelanine heet. Hoe méér eumelanine gevonden wordt in het haar, hoe donkerder het zal zijn en hoe minder eumelanine in haar aangetroffen wordt, hoe lichter het zal zijn.
Maar wat heeft dit nu te maken met onze ouders?
De hoeveelheid eumelanine in het haar van een baby wordt bepaald door de vele genen van beide ouders. In elk gen zijn er veel mogelijke DNA-volgordes mogelijk. Elk gen is opgebouwd uit twee allelen, één van uw moeder en één van uw vader; die kunnen gelijk of verschillend zijn.
Verschillende genen controleren de donkere versus lichte tinten en geven iemand de exacte schakering van haarkleur. Welke allelen een baby ontvangt, is een volledig willekeurig proces en dit verklaart waarom het heel onwaarschijnlijk is dat u exact dezelfde haarkleur hebt als een bloedverwant. Dit verklaart eveneens waarom twee ouders met bruin haar een kind kunnen hebben met blond haar, want ze bezitten beiden recessieve blonde allelen in hun genen en het is compleet toevallig welke genen doorgegeven worden in de baarmoeder.
En wat met roodharigen?
Rood haar werkt lichtjes anders. Een bruin/blond gen is niet het enige genenpaar dat aanwezig is bij menselijke wezens. Er bestaat ook een niet-rood/rood paar.
Lees verder ...